آموزش فارکس-جلسه یازدهم : باندهای بولینگر

11-1 )مقدمه ای بر باندهای بولینگر

باندهای بولینگر شبیه به پوش های میانگین متحرک(moving average envelopes) هستند. تفاوت بین باندهای بولینگر و پوش های میانگین متحرک این است که پوش ها بصورت یک درصد ثابت بالا و پایین خط میانگین متحرک رسم میشوند، اما باندهای بولینگر با عرضی متناسب با انحراف معیار(standard deviation) بالا و پایین خط میانگین متحرک رسم میشوند. از آنجا که انحراف معیار وسیله ای برای اندازه گیری میزان نوسانات قیمت است، میتوان گفت که عرض این باندها خوبخود تنظیم میشود. یعنی در دوران نوسانات شدید قیمت، از هم باز شده و دردوره های آرام و کم نوسان سهم عرض کمتری پیدا میکنند. این باندها توسط آقای جان بولینگر اختراع شده است.

باندهای بولینگر معمولا برای قیمت یک سهم(Price) رسم میشوند، البته میتوان آنها را برای یک شاخص(indicator) هم رسم کرد. توضیحاتی که اینجا داده میشود برای بکارگیری باندهای بولینگر و رسم آن روی نمودار قیمت هستند. همانند پوش های میانگین متحرک، تفسیر اصلی باندهای بولینگر این است که قیمت تمایل دارد در محدوده مابین دو باند بولینگر نوسان کند{یعنی به بیرون این محدوده نفوذ نکند). اما آنچه باندهای بولینگر متمایز میکند این است که عرض باند{فاصله بین خط بالایی و پایینی بولینگر} با میزان نوسانات سهم تغییر میکند. در دوره های نوسانات شدید قیمت، باندها با بیشتر شدن فاصله مابین خود به قیمت اجازه نوسان بیشتری میدهند. در دوره های راکد و بدون نوسان هم باندها به هم نزدیک شده و عرض کمتری را برای در بر داشتن نوسانات قیمت سهم فراهم میکنند.

آقای بولینگر این مشخصه ها را برای این باندها ذکر کرده است:

• تغییرات قیمتی شدید معمولا بعد از جمع شدگی باندها رخ می دهند.
• وقتی قیمتها از محدوده باندهای بولینگر خارج میشوند، مفهوما بر تائید روند فعلی قیمت دلالت دارند.
• شکل گیری قله(یا کفی) خارج از محدوده باندها که بعد از آن شاهد قله(یا کفی) داخل محدوده باندها باشیم، نشاندهنده برگشت در روند فعلی هستند.
• وقتی قیمت از یک باند جدا میشود، تمایل دارد کل مسیر را تا باند دیگر طی کند و به باند دیگر برسد. این موضوع موقع تعیین هدف قیمتی برای سهم مفید است

11-2 )نحوه محاسبه :

باندهای بولینگر سه تا هستند که همانطور که ذکر شد خط وسط، میانگین متحرک n دوره ای سهم میباشد. یعنی:

باند بالایی همان باند پایینی است که به اندازه انحراف معیار(یا ضریبی از آن) به بالا منتقل شده است. یعنی:

که D همان ضریبی است که بعضی مواقع در انحراف معیار(قبل از جمع با باند وسط) ضرب میگردد. این ضریب میتواند 1 یا 2 باشد. فرمول مشابهی نیز برای باند پایینی بولینگر وجود دارد. یعنی پس از ضرب کردن D در انحراف معیار باند وسط را به اندازه این مقدار به پایین منتقل میکنیم.

آقای بولینگر عدد 20 را بعنوان تعداد بازه مناسب برای رسم میانگین متحرک معرفی میکند.{یعنی میانگین متحرک 20 روزه} و نوع میانگین

متحرک پیشنهادی ایشان ساده(Simple Moving Average) میباشد. آقای بولینگر ضریب D=2 را پیشنهاد کرده است. از دیگر یافته های آقای بولینگر این است که میانگین متحرک های زیر 10 روزه کارکرد خوبی برای رسم باندهای بولینگر ندارند.

11-3)شاخص کانال کالا :  CCI

آقای بولینگر عدد 20 را بعنوان تعداد بازه مناسب برای رسم میانگین متحرک معرفی میکند.{یعنی میانگین متحرک 20 روزه} و نوع میانگین متحرک پیشنهادی ایشان ساده(Simple Moving Average) میباشد. آقای بولینگر ضریب D=2 را پیشنهاد کرده است. از دیگر یافته های آقای بولینگر این است که میانگین متحرک های زیر 10 روزه کارکرد خوبی برای رسم باندهای بولینگر ندارند.

11-3)شاخص کانال کالا :  CCI

اين شاخص انحراف قيمت از ميانگين را به عنوان يك متغير آماري محاسبه مي‌كند. محدوده تغييرات اين شاخص معمولا بين 100+ تا 100-است. زماني كه اين شاخص از پايين 100+ را به سمت بالا قطع مي‌كند، علامت خريد و هرگاه از بالا 100- را به سمت پايين قطع كند، علامت فروش است

11-4 )الگوهای نموداری :

یك الگوی نموداری یك ساختار متمایز از یك نمودار سهام است كه یك سیگنال تجاری و یا علامتی از تغییرات آینده قیمت را نشان می دهد. نمودار خوان ها از این اگوها برای شناسایی روند فعلی و بازگشت های روند و تهیه سیگنال های خرید و یا فروش استفاده می كنند. در بخش اول این مقاله ، ما در مورد سه فرض بكار رفته در تحلیل تكنیكال صحبت كردیم كه سومین آنها این بود كه تاریخ تمایل به تكرار خود دارد. تئوری الگوهای نموداری بر اساس این فرض استوار است. ایده كار این است كه الگوهای خاص چندین بار دیده می شوند و این الگو ها یك تغییر قیمت خاص سهام را كه احتمال رخ دادن آن زیاد است، نشان می دهند. نمودار خوان ها بر اساس روند تاریخی یك الگوی نموداری كهنشان دهنده یك تغییر قیمت خاص است، در جستجوی این الگوهای نموداری برای شناسایی فرصت های تجاری می باشند.
علیرغم آنكه ایده ها و مولفه های متفاوتی برای هر الگوی نموداری وجود دارد، اما هیچ الگوی نموداری وجود ندارد كه با قاطعیت 100% به شما بگوید كه تغییرات یك سهام به چه سمتی خواهد بود. این نكته برخی نواقص و انحرافات را ایجاد می كنند كه این بحث را به دنبال دارد كه یك الگوی مناسب چگونه است(چه شكلی است)، و این یك دلیل اصلی این مطلب است كه گفته می شود استفاده از نمودار بیشتر یك فن یا هنر است تا یك كار علمی.

11-5)انواع الگوها :

دو نوع الگوی نموداری در تحلیل تكنیكال وجود دارد، ادامه دار و بازگشتی .یك الگوی بازگشتی ، الگویی است كه در آن یك روند اولیه با تكمیل الگو ، معكوس می شود. از سوی دیگر، یك الگوی تمدیدی الگویی است كه در آن یك روند با تكمیل الگو، ادامه می یابد. این الگوها را می توان در نمودارهایی با هر قالب زمانی مشاهده نمود. در این بخش ، ما برخی از الگوهای نموداری مشهور تر را بررسی خواهیم كرد

11-5-1 )الگوهای بازگشتی :

11-5-1-1 )الگوی سرو شانه :

این الگو،مشهور ترین و قابل اعتمادترین الگوی نموداری در تحلیل تكنیكال است. الگوی سر و شانه یك الگوی بازگشتی است كه وقتی تشكیل می شود نشان می دهد كه احتمالا سهام بر خلاف روند گذشته حركت خواهد كرد.همانگونه كه شما در شكل زیر می توانید ببینید،دو نوع الگوی سر و شانه وجود دارد. سر و شانه بالا (كه در سمت چپ نشان داده شده) یك الگوی نموداری است كه در نقاط بالای یك حركت صعودی تشكیل می شود و نشان می دهد كه روند رو به بالا در حال تمام شدن است. نوع دیگر این الگو، الگوی سر و شانه پایین (شكل سمت راست) است كه از شهرت كمتری برخوردار است و “الگوی سر و شانه معكوس” نیز نامیده می شود که نشان دهنده یك واژگونی (بازگشت) دریك حركت رو به پایین است.

سر و شانه بالا در سمت چپ نشان داده شده است. سر و شانه پایین یا سر و شانه معكوس در سمت راست است.

هر دوی این الگوهای سر و شانه به خاطر داشتن چهار بخش اصلی ، مشابه هستند: دو شانه، یك سر و یك خط گردن. همچنین هر سر و شانه منحصر به فرد نیز از یك نقطه بالا و پایین تشكیل شده است. برای مثال، در تصویر الگوی سر و شانه بالا كه در سمت چپ شكل فوق نشان داده شده است ، شانه سمت چپ از یك نقطه بالا و بعد از آن، یك نقطه پایین تشكیل شده است. در این الگو، خط گردن یك خط حمایت و یا مقاومت است. به خاطر داشته باشید كه یك روند رو به بالا مربوط به دوره ای است كه در آن نقاط بالا از نقاط بالای قبلی بیشتر بوده و نقاط پایین نیز از نقاط پایین قبلی خود بیشتر بوده اند. بنابراین ،الگوی سر و شانه یك تضعیف روند را با نمایش تغییر حركت نقاط بالا و پایین ، نشان می دهد

11-5-1-2 )قله های دوگانه و دره های دوگانه:   Double Top /Double Bottom

این الگوی نموداری نیز یكی دیگر از الگوهای مشهور است كه یك بازگشت (واژگونی) روند را نشان می دهد. این الگو به نظر می رسد كه یكی از قابل اعتمادترین و رایجترین الگوهای نموداری باشد. این الگوها بعد از یك روند طولانی مدت تشكیل می شوند و به نمودار خوان ها نشان می دهند كه به زودی روند معكوس خواهد شد. این الگو زمانی تشكیل می شود كه قیمت دو بار به ترازهای مقاومت یا حمایت برسد ولی نتواند از آنها عبور كند. این الگو اغلب در واژگونی روندهای میان مدت و یا دراز مدت مورد استفاده قرار می گیرد.

یك الگوی قله های دوگانه در سمت چپ و یك الگوی دره های دوگانه در سمت راست نشان داده شده اند.

در مورد الگوی قله های دوگانه در شكل بالا، حركت قیمت دو بار تلاش كرده است كه از یك تراز قیمت خاص بالاتر رود. بعد از دو بار تلاش ناموفق برای بالاتر بردن قیمت، روند بر عكس می شود و به سمت پایینتر حركت می كند. در مورد الگوی دره های دوگانه (كه در سمت راست نشان داده شده اند)، حركت قیمت دو بار تلاش كرده است كه از یك تراز قیمت خاص پایینتر رود اما هر بار به تراز حمایت رسیده است. بعد از دو بار تلاش ناموفق برای پایینتر بردن قیمت، روند بر عكس می شود و به سمت بالاتر حركت می كند

11-5-1-3 )قله ها و دره های سه گانه : Triple Top / Triple Bottom

قله ها و دره های سه گانه نوع دیگری از الگوهای نموداری بازگشتی در تحلیل تكنیكال هستند. اینها همانند الگوهای قله ها و دره های دوگانه و یا سر و شانه، رایج و شایع نیستند ولی با روش مشابهی عمل می كنند. این دو الگوی نموداری زمانی تشكیل می شوند كه حركت قیمت سه بار به یك تراز حمایت و یا مقاومت برسد ولی نتواند از آن عبور كند كه این نشانه واژگونی روند قبلی خواهد بود.

ممكن است هنگام تشخیص این الگوها با مشکل مواجه شوید چرا كه این الگوها شبیه به الگوهای نموداری دیگر می باشند. بعد از آنكه حركت قیمت دو بار با تراز های حمایت و مقاومت برخورد نمود، الگو شبیه به یك الگوی قله و دره دوگانه به نظر می رسد كه ممكن است منجر به این اشتباه شود كه یك نمودارخوان خیلی زود وارد یك موقعیت بازگشتی و در نتیجه خرید سهام شود

11-5-1-4 )دره قوس دار

یك دره قوس داركه دره بشقابی نیز نامیده می شود، یك الگوی بازگشتی دراز مدت است كه یك تغییرجهت از یك روند رو به پایین به یك روند رو به بالا را نشان می دهد. این الگو ممكن است چندین ماه و یا چندین سال طول بكشد تا تكمیل شود.

ك الگوی نموداری دره قوس دار شبیه یك الگوی فنجان و دسته به نظر می رسد با این تفاوت كه دسته مربوطه را ندارد. ماهیت دراز مدت این الگو و نبود یك تست تاییدی مانند دسته در الگوی فنجان و دسته ، آنرا تبدیل به یك الگوی مشكل برای تجارت می كند.

ما نگاهی اجمالی به الگوهای نموداری عمومی تر كردیم. شما باید تا الان قادر باشید هر یك از این الگوهای نموداری و علائمی را كه برای نمودارخوانها دارند، تشخیص دهید. ما هم اكنون به سراغ روشهای تكنیكال دیگرمی رویم و بررسی می كنیم كه آنها چگونه توسط تجار تكنیكال برای اندازه گیری تغییرات قیمت مورد استفاده قرار می گیرند

11-5-2 )الگوهای ادامه دهنده:

مثلث ها یكی از مشهورترین انواع الگوهای نموداری هستند كه در تحلیل تكنیكال مورد استفاده قرار می گیرند. سه نوع مثلث كه هم از لحاظ ساختار و هم از لحاظ مفهوم با هم تفاوت دارند، عبارتند از : مثلث متساوی الساقین، مثلث صعودی و مثلث نزولی.به نظر می رسد كه این الگوهای نموداری از حدود دو هفته تا چندین ماه ادامه داشته باشند.

مثلث متساوی الساقین در شكل فوق یك الگوست كه در آن دو خط روند به سمت یكدیگر همگرا هستند. این الگو بی طرف است چون حرکت روند به سمت بالا و یا پایین در نقطه انتهای مثلث موجب تثبیت آن روند در جهت مورد نظر می شود. در یك مثلث صعودی ، خط روند بالایی افقی است در حالیكه خط روند پایینی شیب رو به بالا دارد. این نوع الگو بطور كلی به عنوان یك الگوی رو به ترقی در نظر گرفته می شود و نمودار خوان ها بدنبال یك نقطه بریدگی برای روند رو به بالا هستند. در یك مثلث نزولی ، خط روند پایینی افقی است و خط روند بالایی شیب رو به پایین دارد. این الگو بطور كلی یك الگوی روبه افول در نظر گرفته می شود و نمودار خوانها بدنبال یك نقطه بریدگی برای روند رو به پایین هستند

11-5-2-1 )پرچم چهار گوش (flag) و پرچم سه گوش (pennant)

این الگوهای نموداری كوتاه مدت ، الگوهایی ادامه دار هستند و زمانی تشكیل می شوند كه یك حركت قیمت تند و تیز و پس از آن یك حركت افقی اتفاق بیافتد. در ادامه، این الگواز طریق یك حركت تند و تیز دیگر در جهتی مشابه با حركت آغازین روند، تكمیل می شود. به نظر می رسد كه این الگو ها یك الی سه هفته طول بكشند.

همانگونه كه در شكل بالا می توانید ببینید، تفاوت كوچكی بین یك پرچم سه گوش و یك پرچم چهار گوش وجود دارد. تفاوت اصلی بین این دو حركت قیمت را می توان در بخش میانی الگوی نموداری مشاهده نمود. در یك پرچم سه گوش، در بخش میانی خط روندهای همگرا دیده می شود كه خیلی شبیه به یك مثلث متساوی الساقین است. از سوی دیگر،بخش میانی یك الگوی پرچم چهار گوش ، یك الگوی كانالی را نشان می دهد كه هیچ همگرایی بین خط روند ها وجود ندارد. در هر دو حالت ، انتظار می رود تا هنگامی كه قیمت از خط روند بالایی فراتر رود، روند به حرکت اصلی خود ادامه دهد

11-5-2-2 )گوه (wedge)

الگوی نموداری گوه می تواند یك الگوی ادامه دار و یا بازگشتی باشد. این الگو مشابه الگوی مثلث متساوی الساقین است و تفاوت آنها در این است كه الگوی گوه در یك جهت رو به بالا و یا رو به پایین اریب می شود در حالیكه مثلث متساوی الساقین بطور كلی یك حركت افقی را نشان می دهد. تفاوت دیگر این است كه الگوی گوه ای در بازه زمانی طولانی تری تشكیل می شود كه معمولا بین سه الی شش ماه است.

این حقیقت كه گوه ها هم به عنوان الگوی ادامه دار و هم بازگشتی دسته بندی شده اند، می تواند تشخیص سیگنال را سخت كند. به هر حال، در ابتدایی ترین سطح، یك گوه نزولی الگویی رو به ترقی و یك گوه صعودی الگویی رو به افول را پیش بینی می کند. در شكل 6فوق یك گوه نزولی داریم كه در آن دو خط روند در یك جهت رو به پایین همگرا هستند. اگر قیمت از خط روند بالایی بالاتر رود یك الگوی ادامه دار را تشكیل خواهد داد و اگر به زیر خط روند پایینی حركت كند، یك الگوی بازگشتی تشكیل خواهد شد

11-5-2-3 )شکاف

یك شکاف در یك نمودار، فضای خالی بین دو دوره تجاری متوالی است. این فضا در مواردی بوجود می آید كه اختلاف قیمت بزرگی بین دو دوره تجاری متوالی وجود داشته باشد. برای مثال ، اگر بازه قیمت داد و ستد در یك دوره بین 25 و 30 دلار باشد و دوره بعد با 40 دلار شروع شود، بین این دو دوره روی نمودار شکاف بزرگی بوجود خواهد آمد. شکاف تغییر قیمت را می توان در نمودارهای میله ای و شمعی مشاهده نمود ولی در نمودارهای خطی و ساده مشاهده نمی شود. شکاف ها عموما نشان دهنده یك اتفاق مهم هستند كه در مورد سهام رخ دادهاست، مانند اعلان سود هر سهم بیش از انتظار.

سه نوع عمده شکاف وجود دارد: هجومی (breakaway)، گریزان (runaway) و فرسوده (exhaustion). یك شکاف هجومی در ابتدای یك روند ، شکاف گریزان در اواسط روند و شکاف فرسوده در نزدیكی انتهای یك روند تشكیل می شود

11-5-3 )الگوهای هارمونیک :

الگوهای هارمونیک مانند الگوهای کلاسیک از کنارهم قرار گرفتن معنی دار موج های حرکتی بازار به وجود می آیند.